زغال اخته یا زغال (نام علمی: Cornus mas) درختچه بلند یا درخت کوچک برگریز (خزانکننده) از خانوادهٔ گیاهان گلدار دولپهای و تیرهٔ زغالاختهایان است که درخت آن در ایران به بلندی ۸ متر و قطر ۱۵ تا ۱۹ سانتیمتر میرسد. این گیاه بومی غرب آسیا تا جنوب اروپا (ایران، آذربایجان، ارمنستان، آسیای جنوب غربی و اروپای جنوبی) است. میوهٔ آن نیز زغالاخته یا زغال نامیده میشود.[۱][۲]
پوست تنه این درخت قهوهای است و برگهایش تخممرغی شکل با انتهایی نوکدار و پشتبرگ کمرنگ است. هر برگ سه تا پنج رگبرگ دارد. گلهای زغالاخته کوچک، زردرنگ و زودرس هستند و در پایان زمستان بر درخت پدیدار میشوند. میوه آن شفت آویزان و بهشکل بیضی کشیده و به رنگ سرخ تیره و به درازای تقریباً ۱۵ تا ۲۰ میلیمتر میباشد. در ایران این درخت بیشتر در ارسباران (کلیبر، هوراند، خدآفرین، کلالق، خانه خسرو، قلعه دره سی، جانانلو، مردانقم چای و سایر مناطق ارسباران) و در الموت غربی (قزوین) در روستاهای هیر، سوگا، دربند، تلاتر، پرچکوه، فشک، رشکین، قسطین، روح آباد، پررود، امامزاده هارون و دیگر روستاهای قزوین مانند زاجکان علیا و یوز باش چای و چند روستای دیگر میروید.[۳]
میوه زغالاخته ترش مزه است. از میوهٔ رسیدهٔ این گیاه کمپوت و مربا تولید کرده یا به صورت خشکبار مانند آلبالوی خشک مصرف میشود.[۴]
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.